تأثیر نیتروژن و جیبرلین بر برخی ویژگی های رشدی، پارامترهای فتوسنتزی و عناصر غذایی پسته رقم قزوینی تحت تنش شوری

از آن جا که طبق تحقیقات انجام شده تولید و فعالیت هورمون های گیاهی تحت تأثیر عوامل طبیعی و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه قرار گرفته و نیتروژن مهم ترین تأثیر را بر تولید و انتقال جیبرلین به اندام های هوایی گیاه دارد، لذا در این پژوهش تأثیر نیتروژن و جیبرلین بر برخی از ویژگی های رشدی، پارامترهای فتوسنتزی و عناصر غذایی دانهال های پسته (رقم قزوینی) در شرایط شور مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور آزمایشی در شرایط گلخانه ای و به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملأ تصادفی با سه تکرار بر روی پسته رقم قزوینی انجام شد. فاکتورها شامل نیتروژن در سه سطح (0، 75 و150 میلی گرم نیتروژن در کیلو گرم خاک از منبع نیترات آمونیوم)، شوری در سه سطح (0، 1000 و 2000 میلی گرم کلرید سدیم در کیلوگرم خاک) و جیبرلین به صورت محلول پاشی در سه سطح (0، 250 و 500 میلی گرم در لیتر) بود. پارامترهای رویشی اندازه گیری شده در این آزمایش شامل: قطر و ارتفاع ساقه، تعداد و سطح برگ و وزن خشک برگ، ساقه و ریشه بود. پارامترهای فتوسنتزی و تنظیم کننده های اسمزی اندازه گیری شده نیز شامل میزان کلروفیل a، b، کلروفیل کل، کارتنوئید، فلورسانس کلروفیل و پرولین بود. هم چنین عناصر غذایی اندازه گیری شده در این آزمایش شامل: نیتروژن، سدیم، پتاسیم، فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، مس، منگنز و کلر بود که در ریشه و اندام هوایی (مخلوط برگ و ساقه) اندازه گیری شد. بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق، مشخص گردید که با افزایش شوری، پارامترهای رویشی گیاه و هم چنین خصوصیات فیزیولوژیک اندازه گیری شده کاهش معنی داری یافتند، لیکن با افزایش کاربرد جیبرلین و نیتروژن پارامترهای ذکر شده افزایش چشمگیری نسبت به شاهد داشتند، درحالی که افزایش غلظت جیبرلین منجر به کاهش رشد ریشه شد. با توجه به این که شوری سبب افزایش میزان پرولین برگ گردید، کاربرد 150 میلی گرم نیتروژن و محلول پاشی 500 میلی گرم در لیتر جیبرلین این پارامتر را به ترتیب 55 و 26 درصد افزایش داد، اما کاربرد توأمان این دو تیمار در بالاترین سطوح خود باعث افزایش 79 درصدی پرولین نسبت به شاهد شد. نتایج این آزمایش هم چنین نشان داد، با افزایش شوری تا 2000 میلی گرم کلرید سدیم در کیلوگرم خاک، غلظت عناصر سدیم و کلر اندام هوایی و ریشه افزایش و نیتروژن و مس اندام هوایی و ریشه کاهش یافت، لیکن با کاربرد 150 میلی گرم نیتروژن و با مصرف جیبرلین غلظت این عناصر افزایش یافت. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد در شرایط شور، کاربرد جیبرلین و نیتروژن به تنهایی و یا توأمان از طریق بهبود پارامترهای رویشی و فتوسنتزی و هم چنین افزایش غلظت عناصر غذایی عملکرد گیاه پسته در شرایط تنش شوری را بهبود بخشید.